2001 yılında Doha’da başlayan “Kalkınma Raundu” çerçevesinde yapılacak DTÖ 6. Bakanlar Konferansı 13-16 Aralık 2005 tarihlerinde Hong Kong’da toplanıyor.

Toplantı gündeminde yer alan konu başlıkları arasında;

bulunuyor.

Tekrar GATS ile ilgili bölüme dönecek olursak, metinde gelecekte yapılacak müzakerelere yön vermeyi amaçlayan, işleyişe yönelik pek çok unsur bulunmasının yanı sıra üye devletler de yeni ve daha ileri düzeyde taahhütler vermeye mecbur ediliyor. Afrika, Asya ve Karayip gruplarının ısrarlı itirazlarına rağmen, metinde, üye devletlerin ekseriyetli müzakereler için taahhütte bulunmaları, farklı hizmet sunum biçimleri (Mod 1, 2, 3 ve 4)altında niteliksel taahhütler vermeleri ve özellikle de hükümet satın almalarının kuralları açısından bir çerçeve belirlemeleri isteniyor. Metnin “C” ekinin ilk paragrafında, sınır ötesine hizmet arzı (mod 1); hizmetin yurt dışında tüketilmesi (mod 2) konularında daha ileri düzeyde liberalizasyon taahhütleri istenirken; yabancı hissedarların katılım düzeylerinin arttırılması ve ticari varlık oluşturma (mod 3) açısından tüzel kişilik tiplerinde daha büyük bir esnekliğin tanınması bekleniyor.

2004 Temmuz’unda, gelişmekte olan ülkelerin direnci karşısında kaldırılan 3 Singapur konusundan biri olan “hükümet satın almalarında şeffaflık” konusu, hizmetlerde hükümet satın almaları alanında, piyasalara girişi de kapsayacak şekilde geniş bir çerçevede ele alınıyor. Metnin GATS’la ilgili 7. paragrafında “ekseriyetli yaklaşım” daha da güçlendiriliyor. Şimdiye kadar iki ülke arasındaki teklif ve taahhütler üzerinden yürütülen GATS sürecinde, bu yöntem yerine “ekseriyetli yaklaşım” getiriliyor. Böylece, bir veya birden fazla üye devlet, belli bir sektörde, herhangi bir hizmet sunum biçimi altında talepte bulunduğunda, bu taleplerin karşı tarafındaki üyeler ekseriyetli müzakerelere girmek zorunda kalacak. Ekseriyetli yaklaşımın büyük hizmet şirketlerinin ticaret olanaklarını daha da genişleteceği ve devletlerinin yardımı ile diğer üye devletler üzerindeki baskılarını arttırarak başta finans, telekom, enerji, dağıtım vb. sektörler olmak üzere tüm hizmet alanlarındaki liberalizasyon taahhütlerini daha da arttıracakları belirtiliyor (twn. Now.2005).

Taslak metnin, Tarım Dışı Piyasalara Giriş Anlaşması-NAMA ile ilgili kısmında da gelişmekte olan ülkelerin sanayi ve hizmet ürünleri ithalatı sırasında uygulamakta oldukları gümrük vergilerinin en yüksek oranlarda düşürülmesi için önümüzdeki süreçte ciddi baskılar uygulanacağının bütün işaretlerini bulmak mümkün. NAMA müzakerelerinde en kritik konu ve dolayısıyla pazarlıkların üzerinde düğümleneceği alan gümrük indirimlerinin hangi formül esas alınarak yapılacağı. Metinde, üye devletlerin iki ayrı yaklaşımdan oluşan İsviçre Formülasyonuna yoğunlaştıkları belirtiliyor ve Karayipler grubunun önerisinden hiç söz edilmiyor. İsviçre formülasyonunun birinci yaklaşımında sınırlı sayıda katsayıya göre indirim belirlenirken, ikinci yaklaşımda her ülkenin katsayısının temelde o ülkenin ortalama gümrük tarife oranına göre belirlenmesi öngörülüyor. Karayip ülkeleri ise, her ülkenin farklı kalkınma öncelikleri olabileceği görüşünden hareketle gelişmekte olan ülkelere ortalama gümrük tarife oranını baz alan ama bu orana eklenecek farklı kalkınma değişkenleri ile, her ülkeye, kendi durumuna göre daha yüksek katsayılar kullanarak gümrük indirim oranlarını daha düşük tutma şansı veren bir formülü öneriyor. Fakat, daha önce de belirttiğimiz gibi metinde bu yaklaşımdan hiç söz edilmiyor.

Metnin tarım anlaşması AoA ile ilgili bölümünde, gelişmekte olan ülkelerin sıkıntılarından hiç söz edilmiyor ve pamuk konusunda yaşanan uzlaşmazlığın da - pamuk üreticisi yoksul ülkelerin tüm itirazlarına karşın- tarım anlaşmasının bütünü çerçevesinde ele alınacağı belirtiliyor.